યમુના નદીનું ભારત દેશમાં અનેક રીતે મહત્વ છે:
ધાર્મિક મહત્વ:
-
પવિત્ર નદી: યમુના નદીને હિન્દુ ધર્મમાં પવિત્ર નદી માનવામાં આવે છે. તેને દેવી યમુના તરીકે પણ પૂજવામાં આવે છે.
-
શ્રી કૃષ્ણ સાથે સંબંધ: યમુના નદીને ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ સાથે જોડવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તેમણે તેમના બાળપણનો ઘણો સમય યમુનાના કિનારે વિતાવ્યો હતો.
-
તીર્થસ્થળો: યમુનાના કિનારે મથુરા અને વૃંદાવન જેવાં અનેક પવિત્ર તીર્થસ્થળો આવેલાં છે, જ્યાં લાખો લોકો દર્શન અને સ્નાન કરવા આવે છે.
સાંસ્કૃતિક મહત્વ:
-
જીવનરેખા: યમુના નદી ઉત્તર ભારતના ઘણા રાજ્યો માટે પાણીનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે. તે લાખો લોકો માટે જીવનરેખા સમાન છે.
-
ખેતી: યમુના નદીના કિનારેની જમીન ખૂબ જ ફળદ્રુપ હોય છે, જેના કારણે અહીં ખેતી ખૂબ સારી થાય છે.
-
પ્રાચીન ઇતિહાસ: યમુના નદીના કિનારે અનેક પ્રાચીન શહેરો અને સામ્રાજ્યોનો વિકાસ થયો હતો.
પર્યાવરણીય મહત્વ:
-
જૈવવિવિધતા: યમુના નદીમાં અનેક પ્રકારના જીવો અને વનસ્પતિઓ જોવા મળે છે, જે જૈવવિવિધતાને જાળવી રાખવામાં મદદ કરે છે.
-
પાણીનો સ્ત્રોત: યમુના નદી લાખો લોકો માટે પાણીનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે.
આર્થિક મહત્વ:
-
પરિવહન: યમુના નદીનો ઉપયોગ જળમાર્ગ તરીકે માલસામાન અને લોકોને એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ લઈ જવા માટે થાય છે.
-
મત્સ્યઉદ્યોગ: યમુના નદીમાં માછલીઓનું પ્રમાણ ઘણું વધારે હોવાથી મત્સ્યઉદ્યોગ પણ વિકસ્યો છે.
યમુના નદીનું ભારતમાં માત્ર ધાર્મિક જ નહીં, પરંતુ સાંસ્કૃતિક, આર્થિક અને પર્યાવરણીય રીતે પણ ખૂબ મહત્વ છે. તે ભારતની સમૃદ્ધિ અને સંસ્કૃતિનું પ્રતીક છે.
