ગંગા ભારતની સૌથી મહત્વની અને પવિત્ર નદીઓમાંની એક છે. તે હિમાલયમાંથી નીકળીને ઉત્તર અને પૂર્વ ભારતના ઘણા રાજ્યોમાંથી વહે છે, અને છેવટે બંગાળના ઉપસાગરમાં મળે છે.

​

ગંગાનું ઉદ્ગમ અને માર્ગ:

ગંગા નદીનું ઉદ્ગમ હિમાલયના ગંગોત્રી ગ્લેશિયરમાં છે. અહીં તેને ભાગીરથી નામથી ઓળખવામાં આવે છે. પછી તે અલકનંદા નદી સાથે મળીને દેવપ્રયાગમાં ગંગા નામ ધારણ કરે છે. ગંગા નદી ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર, ઝારખંડ અને પશ્ચિમ બંગાળમાંથી વહે છે.

​

ગંગાનું મહત્વ:

ગંગા નદી હિન્દુ ધર્મમાં ખૂબ જ પવિત્ર માનવામાં આવે છે. લોકો તેમાં સ્નાન કરીને પોતાના પાપોને ધોઈ નાખે છે એવું માનવામાં આવે છે. ગંગાના કિનારે ઘણાં તીર્થસ્થળો આવેલાં છે, જેમ કે વારાણસી, હરિદ્વાર અને પ્રયાગરાજ. આ નદી લાખો લોકો માટે જીવનરેખા છે, જે તેમને પાણી, ખોરાક અને રોજગાર પ્રદાન કરે છે.

​

ગંગાની વિશેષતાઓ:

• ગંગા ભારતની સૌથી લાંબી નદી છે.

• તે દુનિયાની સૌથી મોટી નદીઓમાંની એક છે.

• ગંગા નદીના કિનારે ઘણી પ્રાચીન સંસ્કૃતિઓનો વિકાસ થયો હતો.

• ગંગા નદીમાં ડોલ્ફિન નામનું દુર્લભ જળચર પ્રાણી પણ જોવા મળે છે.

​

ગંગા પ્રદૂષણ:

આજે ગંગા નદી પ્રદૂષણની સમસ્યાનો સામનો કરી રહી છે. જેના કારણે તેના પાણીની ગુણવત્તા ઘટી રહી છે અને જળચર જીવન જોખમમાં છે. ગંગાને સ્વચ્છ રાખવા માટે સરકાર અને લોકો દ્વારા ઘણા પ્રયત્નો કરવામાં આવી રહ્યા છે.

ગંગા વિશે વધુ માહિતી માટે તમે નીચેના સ્ત્રોતોની મુલાકાત લઈ શકો છો:

​

ધાર્મિક મહત્વ:

• સૌથી પવિત્ર નદી: ગંગા નદીને હિન્દુ ધર્મમાં સૌથી પવિત્ર નદી માનવામાં આવે છે. તેને દેવી ગંગા તરીકે પણ પૂજવામાં આવે છે.

• પાપનાશક: ગંગામાં સ્નાન કરવાથી પાપ ધોવાઈ જાય છે અને મોક્ષ મળે છે તેવી માન્યતા છે.

• તીર્થસ્થળો: ગંગાના કિનારે હરિદ્વાર, વારાણસી, પ્રયાગરાજ જેવાં અનેક પવિત્ર તીર્થસ્થળો આવેલાં છે, જ્યાં લાખો લોકો દર્શન અને સ્નાન કરવા આવે છે.

• અંતિમ સંસ્કાર: ઘણા હિન્દુઓ તેમના પ્રિયજનોના અસ્થિઓને ગંગામાં વિસર્જિત કરે છે, જેથી તેમને મોક્ષ મળે.

​​

સાંસ્કૃતિક મહત્વ:

• જીવનરેખા: ગંગા નદી ભારતીય સંસ્કૃતિ અને જીવનશૈલીનો અભિન્ન ભાગ છે. તે લાખો લોકો માટે પાણી, ખોરાક અને રોજગારનો સ્ત્રોત છે.

• પ્રાચીન સંસ્કૃતિઓનું ઉદ્ગમ: ગંગાના કિનારે સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિ અને અન્ય પ્રાચીન સંસ્કૃતિઓનો વિકાસ થયો હતો.

• લોકગીતો અને કવિતાઓ: ગંગા નદી વિશે અનેક લોકગીતો, કવિતાઓ અને ધાર્મિક ગ્રંથોમાં ઉલ્લેખ જોવા મળે છે.

 

આર્થિક મહત્વ:

• ખેતી: ગંગા નદીના કિનારેની જમીન ખૂબ જ ફળદ્રુપ હોય છે, જેના કારણે અહીં ખેતી ખૂબ સારી થાય છે.

• પરિવહન: ગંગા નદીનો ઉપયોગ જળમાર્ગ તરીકે માલસામાન અને લોકોને એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ લઈ જવા માટે થાય છે.

• મત્સ્યઉદ્યોગ: ગંગા નદીમાં માછલીઓનું પ્રમાણ ઘણું વધારે હોવાથી મત્સ્યઉદ્યોગ પણ વિકસ્યો છે.

 

પર્યાવરણીય મહત્વ:

• જૈવવિવિધતા: ગંગા નદીમાં અનેક પ્રકારના જીવો અને વનસ્પતિઓ જોવા મળે છે, જે જૈવવિવિધતાને જાળવી રાખવામાં મદદ કરે છે.

• પાણીનો સ્ત્રોત: ગંગા નદી લાખો લોકો માટે પાણીનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે.

ગંગા નદીનું ભારતમાં માત્ર ધાર્મિક જ નહીં, પરંતુ સાંસ્કૃતિક, આર્થિક અને પર્યાવરણીય રીતે પણ ખૂબ મહત્વ છે. તે ભારતની ઓળખ અને ગૌરવનું પ્રતીક છે.

​

​

• આશા છે કે આ માહિતી તમને ઉપયોગી થશે.